" Najcenniejszym darem jaki możemy komuś ofiarować, jest nasze zainteresowanie. " Thich Nhat Hanh, mistrz Zen
Tutor, podobnie jak mentor, może dzielić się z tutee swoim doświadczeniem, jednak zawsze po uprzednim uzyskaniu zgody tutee. Ważne jest, aby podkreślić, że jest to jedynie sposób tutora, a decyzja o skorzystaniu z tego doświadczenia należy do tutee. Tutor nie pełni funkcji psychologa ani psychoterapeuty. Tutoring koncentruje się na przyszłości, najlepiej integrując pytania ‘Jak? i ‘Dlaczego?’, poszukując rozwiązań zamiast przyczyn. Fundamentem tutoringu są relacja, zaufanie oraz poczucie bezpieczeństwa.
I Model GROW może być traktowany jako uniwersalny plan każdej sesji tutoringowej, doskonale sprawdza się jako ramowy schemat rozmowy tutoringowej, który można powtarzać i dostosowywać w każdej sesji.
Faza modelu |
Opis |
Przykładowe pytania / działania podczas sesji |
|---|---|---|
G - Goal (Cel) |
Ustalanie celu sesji: co tutee chce osiągnąć podczas spotkania. | Co chciałbyś/chciałabyś dziś osiągnąć? Jaki jest Twój cel na ten etap? Jakie konkretne pytanie lub problem chciałbyś/chciałabyś rozwiązać? |
R - Reality(Rzeczywistość) |
Analiza aktualnej sytuacji: gdzie tutee jest teraz względem celu. | Jak wygląda obecna sytuacja? Co już zrobiłeś/zrobiłaś w tym kierunku? Jakie przeszkody napotykasz? Co Ci pomaga, a co utrudnia? |
O - Options(Opcje) |
Generowanie możliwych rozwiązań, strategii, działań. | Jakie masz pomysły na rozwiązanie problemu? Co możesz zrobić inaczej? Jakie masz dostępne zasoby i wsparcie? Co zrobiłeś/zrobiłaś wcześniej, co zadziałało? |
W - Will (Wola) |
Planowanie konkretnego działania i deklaracja zaangażowania. | Co konkretnie zrobisz po tej sesji? Kiedy zaczniesz? Jak będziesz monitorować postępy? Jak się zmotywujesz do działania? |
Każdą sesję kończymy pozytywnym akcentem.
Przykład zastosowania GROW w sesji tutoringowej:
1. Start sesji: ustalamy cel (Goal)
‘Tutaj i teraz, co chciałbyś/chciałabyś osiągnąć podczas tej sesji?’
2. Analizujemy aktualną sytuację (Reality)
‘Opowiedz, jak wygląda Twoja sytuacja teraz, co już zrobiłeś, a co stoi na przeszkodzie?’
3. Szukamy opcji (Options)
‘Jakie są możliwe sposoby rozwiązania tej sytuacji? Co jeszcze możesz spróbować?’
4. Planujemy dalsze kroki (Will)
‘Jakie działania podejmiesz do następnego spotkania? Kiedy je zrealizujesz?’
Zalety stosowania modelu GROW w każdej sesji:
- · Pomaga utrzymać strukturę spotkania.
- · Umożliwia elastyczne dostosowanie do bieżących potrzeb tutee.
- · Wspiera samodzielność i odpowiedzialność za rozwój.
- · Ułatwia monitorowanie postępów i wyciąganie wniosków.
II ‘Jelly Baby Tree’ i możliwe wykorzystanie
1. Mapowanie emocji i energii
- Każda ‘żelkowa postać’ (jelly baby) to inna emocja lub poziom energii, np. entuzjazm, niepokój, motywacja, znużenie.
- Tutee wybiera żelki, które odpowiadają jej/jego aktualnemu stanowi emocjonalnemu.
- Dyskusja: Jak te emocje wpływają na naukę i rozwój? Które trzeba ‘wzmocnić’, a które ‘złagodzić’?
- Daje świadomość własnych emocji i uczy rozpoznawania, jak zarządzać emocjami, energią.
2. Określanie na jakim etapie tutee jest teraz (na przykład w połowie procesu) i był (na początku).
- Tutee wybiera ‘żelkową postać’ (jelly baby), która odpowiada na jakim poziomie jest teraz w omawianym obszarze.
- Tutee wybiera ‘żelkową postać’, która odpowiada na jakim poziomie był wtedy w omawianym obszarze.
- Dyskusja: ‘Jaką drogę przeszedłeś/przeszłaś, żeby się tutaj znaleźć?’
- Daje świadomość przebytej drogi, osiągnięć, motywuje do dalszej pracy.
Dodatkowy plus ‘Jelly Baby Tree’ – wywołuje uśmiech
III Skala/Skalowanie
Początek procesu
Cel: Ocenić aktualny poziom umiejętności, wiedzy lub samopoczucia w wybranym obszarze rozwojowym (np. motywacja, zarządzanie czasem, pewność siebie).
- Wybierz, co chcesz ocenić (np. poziom motywacji, umiejętność planowania, pewność siebie).
- Oceń się szczerze na skali od 1 (bardzo niski poziom) do 10 (bardzo wysoki poziom).
- Powiedz, dlaczego wybrałeś/-aś taką ocenę i co wpływa na Twój aktualny stan.
- Zanotuj tę liczbę, wrócimy do niej pod koniec procesu.
Sesja 9
Cel: Porównać aktualny poziom umiejętności, wiedzy lub samopoczucia ze stanem na początku procesu, ocenić zmiany i refleksję nad rozwojem.
- Na początku procesu oceniłeś się w obszarze… (np. motywacji, umiejętności planowania).
- Oceń się ponownie na skali od 1 do 10, jak się teraz czujesz w tym obszarze.
- Porównajmy Twoją odpowiedź z początku i teraz.
- Opowiedz, co Twoim zdaniem wpłynęło na zmiany, co pomogło Ci się rozwinąć.
- Zastanów się, co jeszcze możesz zrobić, aby kontynuować rozwój po zakończeniu tutoringu.
IV Praca metaforą
V Storytelling
VI Koło życia, wartości, potrzeb
Ramowy plan 10 sesji tutoringowych
Sesja 1: Poznanie się
- Przedstawienie się jako tutor i tutee, a nie tylko jako nauczyciel i student.
- Budowanie zaufania, relacji, bezpieczeństwa.
- Omówienie ogólnych zasad i oczekiwań.
- Analiza potrzeb – wywiad, rozmowa, koło życia/potrzeb/wartości
- Skala/Skalowanie (jw.)
- Omówienie, ustalenie i podpisanie kontraktu tutoringowego.
Sesja 2: Określenie aktualnego poziomu i potrzeb oraz ustalenie celów
- Omówienie wyników ankiety potrzeb.
- Praca nad wyznaczeniem konkretnych celów rozwojowych.
Sesje 3-8: Współdziałanie - cykliczne spotkania
- Dyskusja na temat obecnych wyzwań i sposobów radzenia sobie.
- Dzielenie się doświadczeniami.
- Style osobowości, uczenia się, komunikacji, słuchania.
- Praktyczne ćwiczenia/zadania rozwijające określone kompetencje.
- Praca nad uświadomieniem ograniczeń i zasobów.
- Omówienie postępów i ewentualnych przeszkód.
- Techniki wzmacniania motywacji i odpowiedzialności.
- Analiza przeszkód i sposoby ich przezwyciężania.
Sesja 9: Refleksja
· Podsumowanie efektów pracy.
· Powrót do skali z sesji 2 i ponowna samoocena, porównanie zmian.
· Omówienie strategii samodzielnego rozwoju po zakończeniu procesu.
Sesja 10: Ewaluacja procesu
- Refleksja końcowa (feedback tutor-tutee).
- Omówienie korzyści i wniosków na przyszłość.
- Raport końcowy (aplikacja).
- Ustalenie kontaktów, konsultacji w przyszłości – opcjonalne.
- Formalne zakończenie współpracy, podziękowania.
Zebrała Marzena Stawicka
